كلينيكال پاتولوژي دامپزشكي

هماتولوژي دامپزشكي واژه ها
Hematologic system.دستگاه خوني كه يك بافت همبند سست استBone marrow. منشاء سلولهای خون درمغزاستخوان استErythrocytesگلبولهاي قرمز -تمام گلبولهاي قرمز موجود در خوناز ویژگی های مهم این سلول ها عدم وجود هسته در آنهاست.گلبولهای قرمز ۵۰% - 40 % حجم خون را اشغال می کنندRBC.Red blood cells.سلولهاي قرمز خونRed Blood Cell Count (RBC). شمارش گلبولهای قرمز خونRETICULOCYTE. رتیکولوسیت:گلبول قرمزنابالغ بدون هسته ولی دارای ریبوزومهای زیادی است 8 تا12 ميلي ميكرون – گرد نيم تا 5/1 درصد اريتروسيتها را شامل ميگرددHemoglobulin.پروتئين گرد خونMorphology.شكل شناسيGranulocyte.سلولهايي كه داراي گرانولهاي مخصوص در سيتوپلاسم خود ميباشند مانند نوتروفيلها- بازوفيلها و ائوزينوفيلهاگرانولوسیت ها: در داخل سیتو پلاسم این نوع گلبول های سفید دانه وجود داردنوتروفیلها Neutrophils - ائوزینوفیل ها Eosinophils - بازوفیل ها Basophils درگروه گرانولوسیت ها قرار دارندآ گرانولوسیت ها : در سیتوپلاسم این نوع گلبول های سفید دانه وجود ندارند. مثل : لنفوسیت ها ومونوسیت هاSpherocyte.سلولهاي گرد-گلبول قرمز كروي شكلي كه پر از هموگلوبين است ووسط ان مطابق معمول كمرنگ نيست وتيره تر از گلبولهاي قرمز معمولي است در حالت معمولي ديده نميشودANISOCYTOSIS .وجود گلبولهاي قرمز كوچك و بزرگ غير عادي در خون – نابرابري اندازه هاي گلبولهاي قرمز كمتر از ده درصد اريترسيتهاي خون عاديNormochromia.گلبولهاي قرمز طبيعيMicrocytic.گلبولهاي قرمز كوچكت با اندازه كمتر از 6 ميلي ميكرون و به تعداد كمتر از ده درصد در خون نرمال ديده ميشوند رMacrocytic.گلبولهاي قرمز بزرگتر با اندازه 9تا12 ميلي ميكرون كمتر از ده درصد در خون نرمال ديده ميشوندHypochromia.گلبولهاي قرمز كمرنگترHematopoiesis.خونسازيErythropoietin.هورمون سازنده گلبولهاي قرمزPAPPENHEIMER BODIES.اجسام پاپنهايمر رسوب ذرات اهن در گلبولهاي قرمز اين اجسام اغلب اوقات پس از رنگ اميزي با رنگ رايت بشكل دانه هاي ارغواني ظاهر ميشوند Leukocytes.سلولهاي سفيد.تمام گلبولهاي سفيد موجود در خونگلبولهای سفید کار دفاع در برابر میکروب ها, قارچ ها, ویروس ها وانگل ها را عهده دارند گلبولهای سفید به دو گروه عمده تقسیم می شوند.۱- گرانولوسیت ها -2آ گرانولوسیت ها مبنای این تقسیم بندی بر اساس وجود یا عدم وجود دانه (گرانول) در سیتوپلاسم گلبولهای سفید استوار است.WBC.white blood cells.سلولهاي سفيد خونWBC Neubauer counting chamber. منطقه شمارش گویچه های سفید در لام نئوبارBlood sample. گیری از ورید در آزمایشگاه تشخیص طبیخونGranulocyte.گلبولهاي سفيد دانه دارNon granulocyte.گلبولهاي سفيد بدون دانهDrumstick. زایده چوب طبلی شکلToxic granulation. گرانول های توکسیکPELGER-HUET . ناهنجاری پلگر هیوتSmudge cell. Basket cell. سلول سبدی شکل. در اثر ماندن خون در اي دي تي ا مورفولوژي لكوسيت شروع به تغيير ميكند واكوئل سيتوپلاسمي در منوسيت و نوتروفيل ظاهر ميشود در نهايت از دست رفتن سيتوپلاسم و هسته بيشكل تنها بقاياي سلول است كه اسماج سل نام داردNeutrophil.گلبولهاي سفيدي كه در رنگ اميزي علاقه اي به رنگ ندارند و خنثي هستند نوتروفيل نوعی گلبول سفید است . كه یک هسته چند لوبه دارد بطوریکه لوب ها توسط یک رشته کروماتین بهم وصل می شوند نوتروفیلها توانائی بیگانه خواری دارند. سیتوپلاسم این سلول دارای گرانول های بسیار ظریف صورتی کم رنگ می باشد نوتروفیلها در عفونت های حاد مانند آپاندیسیت حاد درخون افزایش می یابندBasophil.گلبولهاي سفيدي كه در رنگ اميزي علاقه به رنگ بازي كه ابي است دارندبازوفيل نوعی گلبول سفید است كه دارای هسته لبوله است داخل سیتوپلاسم سلول پر از دانه های آبی متمایل به سیاه که دانه ها حتی روی هسته را می پوشاند. کمترین درصد گلبولهای سفید را در یک گسترس خونی را دارا می باشند . بازوفیل ها دارای دانه های درشت آبی تیره در سیتوپلاسم خود هستند این دانه ها حاوی ماده هیستامین هستند. که نقش مهمی در واکنشهای آ لرژیک دارند.آزاد شدن ماده شیمیایی هیستامین در خون باعث ایجاد حساسیت وعوارض آن ازجمله التهاب و مخصوصا کهیر در پوست می گرددBASOPHILIC (EARLY) NORMOBLASTS BASOPHILIC STIPPLING .دانه هاي ابي عبارت است از اريتروسيتي كه در ان دانه هاي ابي بصورت پراكنده وجود دارد اين حالت بطور عادي در گلبولهاي قرمز گاو و گوسفند ديده ميشود .CABOT'S RINGS.حلقه هاي كابوت رشته هاي نخي شكل و ارغواني رنگي به شكل حلقه در گلبول قرمزCRENATED RED BLOOD CELLSسلولهاي قرمز خون كنگره دار – كرينيتيد يعني كنگرهELLIPTOCYTES (OVALOCYTES).Leptocyte.لپتوسيت گلبولهاي قرمز نازك كه حجم ان نسبت به قطرش كاسته شده و اغلب ان را در اشكال غيرطبيعي اريتروسيتها نام ميبرند بصورت كلاه لبه دار مكزيكي ديده ميشوند ERYTHROBLASTS IN THE BLOODHOWELL-JOLLY BODIES . اجسام هاول جولي اجسامي گرد و پررنگ در اريتروسيتها ديده ميشوند كه گمان ميكنند از بقاياي هسته ميباشندPROERYTHROBLASTSپرواريتر.بلاست پيش ساز اريتروبلاست Eosinophil. نوعی گلبول سفید است دارای هسته دولبه, داخل سیتوپلاسم سلول دانه های نارنجی دیده می شود ائوزينوفيل گلبولهاي سفيدي است كه در رنگ اميزي علاقه به رنگ ائوزين كه قرمزاست دارند تعداد ائوزینوفیل ها دربیماری حساسیتی وعفونت های انگلی درخون افزایش می یابدLymphocytes. نوعی گلبول سفید است .باهسته یک پارچه ,هسته90 درصد حجم سلول را اشغال کرده استگلبولهاي سفيدي كه به تعداد زيادي در بافتهاي لنفاوي وجود دارند لنفوسیت ها : دارای هسته یک پارچه بزرگ و گرد با کروماتین فشرده هستند . سیتوپلاسم لنفوسیت ها آبی روشن وبدون گرانول است. لنفوسیت ها اولین سد دفاعی در برابر عوامل نفوذی به بدن از جمله باکتری ها ویروس ها قارچ ها محسوب می شوند. لنفوسیتها در عقده های لنفاوی و در مغز استخوان بوجود می آیند. لنفوسیت ها به دو گروه عمده تقسیم می شوند .1 - لنفوسیت های B که ازسلولهای سازنده خود در مغز استخوان مشتق می شوند . ودرتولید آنتی بادی نقش دارند. 2 - لنفوسیت های T : لنفوسیت های وابسته به غده تیموس* هستند . لنفوسیت هایی که در این غده تکامل یافته به سلول های تخصص یافته به نام لنفوسیت Tتبدیل میشوند. لنفوسیت های T در ایمنی یاخته ای مانند آلرژی د یر رس , مقاومت در برابر عفونت های مختلف پس زدگی بافتها (رد پیوند ) وازبین بردن یاخته های سرطانی رل مهمی را ایفا می کند. جای*غده تیموس : این غده در بالای قفسه سینه در جلوی نای در ( زیر ) پشت استخوان جناغ سینه قرار دارد.Monocytes.گلبولهاي سفيدي كه داراي منو يعني يك هسته ميباشندنوعی گلبول سفید است,هسته سلول بزرگ , کلیوی شکل , یا لوبیائی شکل است. کروماتین هسته ظریف است مونوسیت ها : بزرگترین گلبول سفید در جریان خون استهسته این سلولها کلیوی شکل یا نعل اسبی ویا به شکل مغزاست , دارای شبکه کروماتین ظریف واسفنجی شکل است .سیتوپلاسم مونوسیت ها شبیه به شیشه مات به رنگ خاکستری دارای گرانول های ریز فلفلی است. سیتوپلاسم ممکن است حاوی واکوئل باشدMORPHOLOGY. مرفولوژی بمعنای شکل شناسی است, مطالعه روی شکل سلول های خون بر مبنای مقایسه با شکل طبیعی سلول های خون که طرح نرمال آنها درذهن مااز قبل نقش بسته استThrombocytes.ترومبوسيتها كه همان سلولهاي انعقادي يا ترومبوي خون ميباشند كه در انعقاد خون موثرندPlatelet.صفحه كوچك يا پلاكت از سلولهاي انعقادي است-در فرایند انعقاد خون نقش مهمی دارند ترومبوسیتها يا پلاکتها از تقسیم سیتوپلاسم *مگاکاریوسیت درمغز استخوان حاصل می شوند. اندازه پلاکتها4-1میکرون قطر دارند. تعداد نرمال پلاکتها حدود300000 -150000هزار عدد در میلی متر مکعب خون است. طول عمر پلاکتها 10-7 روز می باشد.Plasma.يك مايع كهربايي رنگ كه عناصر خوني در ان معلق استAlbumin.پروتئيني كه با حرارت دادن مثل سفيده تخم مرغ لخته سفيد البومين ميسازدGlobulin.پروتئيني كه در هنگام محلول بودن كروي يا گلبول ميباشدFibrinogen.پروتئيني كه در جريان لخته شدن خون توليد رشته هاي فيبرين ميكندProthrombin.پروتئيني كه قبل از ترومبين ميباشد ودر جريان لخته شدن يا ترومبو به ترومبين تبديل ميشودHemostasis.توقف خونSerum.بعد از انعقاد خون مايعي زرد كمرنگ كه برروي لخته باقي ميماندBlood group.گروه خونTransfusion.تزريق خونRecipient. افراد گيرنده خون در انسان -Donor .افراد دهنده خون در انسانA-B-C-FV-J-L-M-N-S-Z-RS.گروه هاي خوني گاوA-B-C-D-M-RO-XZ.گروه هاي خوني گوسفندA-C-D-K-P-Q-T-U.گروه هاي خوني اسبAnisocytose.انيزوسيتوز . تغييرات غير طبيعي در اندازه گلبولهاي قرمزAzurophil.ازوروفيل. دانه هاي ريز خشن و صورتي رنگي كه در لنفوسيتها ديده ميشوندBasophilia.بازوفيلي. حالتي كه در ان تعداد بازوفيلها افزايش مي يابدWhite Blood Cell Count (WBC). شمارش گلبولهای سفید خونperipheral blood. خون محیطیHCT Hematocrit. حجم گویچه های قرمز متراکم خون به در صد ،به بیان دیگر مقدار درصد حجمی که گویچه های قرمزپس از سانتر یفیوژ کردن خون اشغال می کنند را هماتوکریت گویندANEMIA. کاهش شمارش گلبول های قرمز‚کاهش هماتوکریت‚ کاهش هموگلوبین را آنمی گویندDIFF( Differential White Cell Count).. شمارش افتراقی گلبولهای سفید خون در یک گسترش خوني رنگ اميزي شدهرنگ آمیزی شده ومطالعه یکصد گلبول سفید خون و گزارش هرنوع به در صد را دیف گويندComplete blood count(CBC). مهمترین ومعمول ترین آزمایش در آزمایشگاه خون شناسی است شمارش تمام سلول های خون شامل شمارش گویچه های سفید ، شمارش گویچه های قرمز، شمارش پلاکتها، .بعلاوه تعيين درصد گويچه هاي سفيد يا ديف و تعیین هماتوکریت وهموگلوبین ومشخص نمودن ایندکس های خونی و… می باشدETHYLENE DIAMINE TETRA ACETIC ACID. ماده ضد انعقاد (اتیلن دی آمین تترا استیک اسید) ماده ضدانعقادی انتخابی جهت خون شناسی است.LANCET.يك وسيله نوك تيز استريل جهت سوراخ نمودن پوست نوك انگشت يا پاشنه پا در كودكان جهت خونگيري به مقداركم استTOURNIQUET.تورنيكت يا گارو عبارت است از 25 سانتيمتر لوله لاستيكي با ضخامت مشخص مجهز به گيره است بستن گارو روي بازو باعث مسدود شدن موقتي وريدها در نتيجه خون در پايين گارو تجمع ميكند و باعث تورم وريدها كه موجب اساني خون گيري از وريد ميشودGiemsa stine. رنگ گیمسا حاوی دو رنگینه است .1- رنگینه قلیائی 2- رنگینه اسیدیµ ( MICRON. میکرون واحداندازه گیری میکروسکوپیک است , یک میکرون معادل یک هزارم میلی متر استACANTHOCYTE. گلبولهاي قرمزي كه داراي برامدگي هاي خارمانند بر روي لبه خارجي خود هستنددر بيماريهاي كبدي ديده ميشوند.. MAKING THE SMEAR.Ovalocytes.گلبولهاي قرمز بيضي يا لوزي شكل Rouleau .رولو حالتي را گويند كه گلبولهاي قرمز شبيهه سكه طوري روي يكديگر قرار بگيرند كه تشكيل يك لوله استوانه اي را بدهند رولو در اسب و گربه شديد در سگ خفيف ودر نشخواركنندگان نادر است افزايش فيبرينوژن يا گلبولينهاي پلاسما منجر به رولو ميشودANULOCYTES. سلولهاي خون حلقوي كمتر از 5درصد اريتروسيتهاي خون را شامل ميشوندPOIKILOCYTOSIS وجود گلبولهاي قرمز غير طبيعي از نظر شكل در خون Blood Dyscrasia. حالت غير طبيعي خون‍‍Crenation. مضرس شدن حالتي است كه در اثر چروك خوردن سلولها در محلولهاي هيپرتونيك ايجاد ميشود و كناره هاي سلول مضرس گرديده و نقطه هاي سوزني شكل در مي ايد .Dohle bodies. اجسام دال اجسامي هستند به اندازه يك تا دو ميكرون گرد يا بيضي به رنگ ابي خاكستري كه در سيتوپلاسم نوتروفيلها در عفونتهاي شديد ديده ميشوند اين اجسام در گربه بيشتر ديده ميشودEosinophilia .ائوزينوفيلي يا زياد شدن تعداد ائوزينوفيلها در خون سطحيErythrocytopenia.اريتروسيتوپني يا كاهش تعداد اريتروسيتها در خونErythrocytosis .اريتروسيتوزيس يا افزايش گويچه هاي قرمز– وجود تعداد زيادتري اريتروسيت بالغ توام با افزايش حجم كلي خونErythropoiesis .ارتروپويز يا جريان وروند توليد گلبولهاي قرمزGranulocytosis.گرانولوسيتوز يا وجود تعداد زيادي گرانولوسيت در خونHemocytometer.هموسيتومتر لام مخصوصي كه براي شمارش گلبولها بكار ميرودHemoglobinemia.هموگلوبينميا حالتي است كه هموگلوبين گلبولهاي قرمز از انها خارج شده ودر پلاسما حل شده استHemolysis.هموليز يا خراب شدن گلبولهاي قرمز بدليل حل يا ليزه شدنHyperchromatic – hyperchromasia.هيپركروماتيك يا هيپركرومازي- سلولهايي از سري اريتروسيتها ميباشند كه به نظر ميرسد رنگ هموگلوبين بيشتري بخود گرفته اند اين حالت هيچگاه بعلت غلظت بيشتر هموگلوبين در خون نبوده بلكه بيشتر به دليل ان است كه بر ضخامت گلبول افزوده شده استHypochromasia-hypochromatic.هيپوكروماتيك يا هيپوكرومازي- گلبولهاي قرمزي هستندكه نقصان بارزي در رنگ هموگلوبين انها چه بصورت رنگ شده ويا رنگ نشده مشهود است .Leukemia.لوسمي ازدياد مرضي لكوسيتهاي خونLeukocytosis.لكوسيتوز يا ازدياد تعداد لكوسيتها در جريان خون بيش از حد تغييرات طبيعيLeukopenia.لكوپني-كاهش تعداد لكوسيتها در جريان خون بيش از حد تغييرات طبيعيMacrocyte.ماكروسيت اريتروسيتي است كه قطر ان بيش از ميزان طبيعي استMacrocytic.ماكروسيتي بيان وضعيت گلبول قرمز خوني است كه حد متوسط حجم سلول بيش از حدود تغييرات طبيعي استMicrocyte.ميكروسيت اريتروسيتي است كه قطر ان كمتر از حد تغييرات طبيعي استNeutropenia.نتروپني كاهش لكوسيتهاي نتروفيل در خونNeutrophilia.ازدياد تعداد كلي نتروفيلها در خونNormocyte.نورموسيت يا اريتروسيتي با قطر طبيعي 6 تا9 ميلي ميكرون گرد صورتي تا خاكستري بيش از نود درصد در خون نرمال را شامل ميشودOligemia.حالتي كه مقدار كلي خون كاهش يافته باشدPoikylocyte.پويي كيلوسيتوزيا گلبول قرمزي با شكل غير طبيعيPolycythemia.پلي سيتمي يا حالتي از خون كه بوسيله افزايش تعداد اريتروسيتها مشخص ميگرددTarget cell.تارگت سل گلبول قرمزي كه در مركز ان ناحيه پررنگي موجود ودر اطراف اين ناحيه هاله كمرنگي انرا احاطه كرده و مجددا در اطراف اين هاله كمرنگ در محيط سلول منطقه پررنگي مشاهده ميشود شكل اين سلول را به مناسبت شباهتش با هدف تارگت سل گويندتا رگت سل يا کادوسیت Target Cellsهموگلوبين در مرکز وحاشيه سلول هاي تارگت تجمع مي يابد. لذا گويچه هاي قرمزشبيه سيبل يا هدف در مي آيند در بيماري هاي انسداد مجاري کبد- در فقر شديد آهن - در تالاسمي - هموگلوبينو پاتي های S و C شاهد افزايش سلول هاي تارکت در خون محيطي هستيمAnemia.كاهش مقدار هموگلوبين – pvc-وتعداد گلبولهاي قرمزHeinz bodies.اجسام هينز ساختمانهاي براق و شفافي هستند كه در گلبولهاي قرمز ودر نتيجه تاثير بعضي مواد شيميايي يا دارويي توليد ميشوند اين اجسام بيشتر در گلبولهاي قرمز اسب پس از تجويز فنوتيازين كه ضد كرم است ديده ميشوندHypersegmentation . هيپرسيگمانتاسيون ازدياد لبهاي هسته كه در گلبولهاي سفيد ديده ميشود و عوامل متعددي از قبيل سن – عكس العمل در مقابل داروها مانند كورتيكواستروئيدها و كمبود ب12 در توليد اين حالت موثر استDrepanocytes. گلبولهاي قرمز داسي يا هلالي يكي از انتهاهاي انها به نقطه اي ختم ميشود .Eliptocytes. گلبولهاي قرمز به شكل سيگاربرگSchistocytes. قطعات گلبول قرمز كه در سوختگي شديد ديده ميشودCrescent bodies.اجسام كمرنگ ميباشند كه كمتر رنگ گرفته اند و بشكل يكچهارم ماه هستند اين اجسام احتمالا گلبولهاي قرمز پاره شده هستندChilomicron.كايلوميكرون يا ذرات امولسيفيه چربي در خونLipemia.ليپيمي يا وجود چربي در خون و بيشتر در سگ بعد از تغذيه با غذاهاي چرب ديده ميشودPancytopenia.پان سيتوپني كاهش كليه اجزائ خون مشتمل بر گلبولهاي قرمز و سفيد و پلاكتهاErythron.مجموعه گلبولهاي قرمز خون و بافتهاي خونساز در مغز استخوانErythro .پيشوندي است به معناي قرمزErythroclasis .اريتروكلازي يا قطعه قطعه شدن گلبولهاي قرمزLACRYMOCYTES گلبول قرمز قطره اشكيگلبولهاي قرمز شبيه راكت بصورت كاذب در كناره ها يا قسمت نازك گستره ديده ميشودBurcell .بورسل يا گلبولهاي قرمزي كه برامدگي نقطه مانند روي سطح خارجي دارندSTOMATOCYTESBASOPHILIC (EARLY) NORMOBLASTS 13 تا 18 ميلي ميكرون اندازه دارد .شكل گرد گاهي با شكل نامنظم – رنگ ابي تيره بدون گرانول – داراي هسته گردBASOPHILIC STIPPLINGPYCNOTIC (LATE) NORMOBLASTS 8تا12 ميلي ميكرون اندازه دارد شكل گرد گاهي نامنظم دارد MEGALOCYTES گلبول قرمز بزرگتر از طبيعي و غير عادي با قطر 12 تا 25 ميكرون 2 درصد اريتروسيتها را شامل ميشودمگاکاریوسیت Megakaryocyte بزرگترین سلول در مغز استخوان-, که ازتجزیه آن پلاکتها ایجاد می شوند گلبول قرمز داسي شكل sickle cellPOLYCHROMATIC (INTERMEDIATE) NORMOBLASTS گلبول قرمز چند رنگيERYTHROBLASTS IN THE BLOODاريتروبلاست گلبول قرمز هسته دار كه در مغز استخوان وجود دارد و مولد گلبول قرمز معمولي خون محيطي استگلبول قرمز كلاه مخمليARTERY_VEIN