به یاد استاد کبیر انگلشناسی مرحوم دکتر عزیز رفیعی
رده حشرات از نظر تعداد گونه پرجمعیت ترین رده سلسله جانوری میباشند و شامل دو سوم گونه های شناخته شده است
سر بشکل پوشش کیتینی سخت و یکپارچه مغز را میپوشاند و مجهز به اعضائ حسی مانند چشمهای ساده و مرکب و یک جفت شاخک و قطعات دهان است
سینه در ذارای ساختمان کیتینی و ماهیچه ای مخصوص و مجهز به دستگاههای حرکتیست که عبارتند از یک یا دو جفت بال و سه جفت پای مفصلی وحشرات را هگزاپودا یا شش پایان گویند
شکم در اصل از دوازده حلقه تشکیل شده است و محتوی دستگاههای گوارشی دفعی تناسلی و گردش خون است
شکم در حلقه 11 به سوراخ مخرج و یک جفت ضمایم مفصلی و دم مانند به نام دنباله cerci ختم میشود
اعضائ خارجی تناسلی در حلقه نهم قرار دارند
vertex فرق سر
-occiput پشت سر
گلو
گیجگاه
گونه
پیشانی
قطعه زیر پیشانی
اعضائ حسی شامل سه چشم ساده و یک جفت چشم مرکب
قطعات دهان
گردن است
ضمایم دهان حشرات شامل
یک جفت ارواره بالا
یک جفت ارواره پایین
یک لب پایین
یک لب بالا
یک زائده لب پایین یا هیپوفارنکس
شاخک عضو حسیست که در تمام حشرات هست
شاخک از نظر مورفولوژی مجموعه ای از بندهاست که بدنبال هم قرار گرفته اند
بند اول شاخک را اسکاپ بند دوم را پدیکل و بندهای سوم به بعد را تاژک میگویند
در مگسها شاخک مودارست به این ترتیب که بند سوم یا تاژک خیلی کوتاه وشاخک معمولا سه بندیست که بند سوم مجهز به موی درشتی به نام اریستا است aristaاین اریستا ممکن است لخت یا پره دار یا پرزدار بوده و گاهی چند بندی باشد
شاخکها در تعیین جهت حرکت حشره و سمت باد یا خصوصیات اشیائ اطراف و مواد غذایی موثرند
شاخکها مجهز به اعضائ حسی مختلف مانند شنوایی بویایی چشایی و احساس حرارت و رطوبت میباشند
دومین قسمت بدن و مجهز به التهای حرکتی یعنی بالها و پاهاست
سینه در جلو بوسیله گردن به سر ودر عقب به قسمت شکم اتصال دارد
سینه از سه حلقه پیش سینه – میان سینه و پس سینه تشکیل شده است
تعداد پاهای حشرات 6 عددست
هر پا معمولا از 6 بند تشکیل شده است
پیش ران یا کوکسا
پی ران یا تروکانتر
ران یا فیمور
ساق یا تیبیا
پنجه یا تارسوس
پیش پنجه یا پریتارسوسبالها در رده بندی اهمیت دارند نام علمی راسته ها در درجه اول براساس خصوصیات بالهاست و اخر انها به لفظ pteraبه معنی بال ختم میشود مانند دیپترا یا دوبالان یا هیمنوپترا یا بال غشائیان مانند زنبور
در تعدادی از حشرات مانند مگسهاو پشه ها بالهای عقبی تبدیل به عضو حسی یا تعادلی به نام هالتر بشکل سنجاق شده است ودر نتیجه این حشرات مگسها و پشه ها دارای یک جفت بالند
شکم حشرات محتوی لوله گوارش –گردش خون-اعضائ تناسلی ودفعیست
تعداد بندهای شکم تا 12 حلقه است
هر حلقه شکم از یک نیم حلقه پشتی به نام ترگوم و یک نیم حلقه به نام استرنوم تشکیل شده است
پوشش خارجی بشکل یک سلسله پلاک یا اسکلریت درامده است که بوسیله پرده نازکی به هم وصلنداین پوشش را اگزواسکلیت مینامند
پوشش خارجی دارای قسمتهای روپوست یاکوتیکول زیرپوست یا هیپودرم و پرده اصلی یا ممبران بازال است
فرق حشراتINSECTS) )با آراکنیدا يا ( جربها و كنه ها )
حشرات انتن يا شاخك دارند كه عمل حسي دارند ولي در كنه ها پالپهاي روي كاپيتلوم و پاهاي قدامي عمل حسي دارند
اراكنيدها يا عنكبوتيان ( جربها و کنه ها)شليسر دارند
بدن حشرات از سه قسمت سر سينه و شكم تشكيل شده است بدن كنه ها و جربها به قسمت هاي واضحي تقسيم نميشوددر حشرات سه زوج پا به سينه اتصال دارد
در جربها و كنه ها چهار جفت پا وجود داردحشرات ممكن است يك يا دو زوج بال داشته باشند
حشرات انتن يا شاخك دارند كه عمل حسي دارند ولي در كنه ها پالپهاي روي كاپيتلوم و پاهاي قدامي عمل حسي دارند
اراكنيدها يا عنكبوتيان شليسر دارند
بدن حشرات از سه قسمت سر سينه و شكم تشكيل شده است
بدن كنه ها و جربها به قسمت هاي واضحي تقسيم نميشود
در حشرات سه زوج پا به سينه اتصال دارد
در جربها و كنه ها چهار جفت پا وجود دارد
حشرات ممكن است يك يا دو زوج بال داشته باشند
اراكنيدها بال ندارندبدن از
سر
سینه
شکم
مشخص تشکیل شده است
تغیرشکل حشرات را در دوران رشد متامورفوز یا دگردیسی میگویند
دگردیسی دونوع است
دگردیسی ناقص
دگردیسی کامل
حشره جوان nymphs شبیه به حشره بالغ است بال اگر وجود داشته باشدبصورت زائده ای در این مرحله ظاهر میشود. -شپش
حشره جوان شبیه به کرم است شباهتی به بالغ نداردانها را نوزاد یالارو میگویند نوزاد تبدیل به نوچه یا pupaeمیگردد که از ان حشره بالغ حاصل میشودمگس پشه کک
دسته اينسكتا= مگسها-شپشها-ككها-ساسها
راسته ديپترايادوبالان=مگسها و پشه ها
تحت راسته نماتوسره
خانواده كوليسيده يا پشه ها
خانواده سيموليده يا مگس سياه
خانواده پسيكوديده يا پشه خاكي
خانواده سراتوپرگونيده يا پشه هاي ميدج
تحت راسته سيكلورافا يا مگسها
خانواده موسيده =مگسهاي خانگي
خانواده كاليفوريده=مگسهاي ضايعه ساز
خانواده استريده=مگسهاي محوطي بيني
خانواده گاستروفيليده = مگسهاي الوده كننده معده
راسته فتيروپترا=شپش
تحت راسته انوپلورا=شپشهاي خونخوار
تحت راسته ايسكنوسرا=شپشهاي جونده
راسته سيفونپترا=ككها
خانواده پوليسيده = ككهاي انسان گربه و موش
خانواده سراتوفيليده= ككهاي موش و طيورراسته هميپترا=ساسها
خانواده سيميسيده =ساسهاي رختخواب
راسته كولئوپترا=سوسكها
اگزوپتریگوتا exopterigotaدگردیسی ناقص دارند راسته های مهم مالوفاگا malophagaیا شپشهای جونده- انوپلورا anopluraیا شپشهای خونخوار-همیپترا hemipteraیا ساسها
اندوپتریگوتا endopterygotaدگردیسی کامل دارندراسته های مهم دیپترا dipteraیا دوبالان شامل مگسها و پشه ها-راسته سیفوناپترا siphonapteraیا ککها
شپشهایی که ضمایم دهانی جونده دارند
فاقد بالند
بدن از بالا به پایین پهن شده است-سر عریض و پهن- چشمهاتحلیل رفته- سینه قدامی رشد زیادی کرده-سینه خلفی و وسطی به هم چسبیده است
در روی پرندگان و پستاندارانبدون بال-دارای بدن پهن-ضمایم دهانی برای سوراخ کردن ومکیدن خون است سر کوچک تمام قسمتهای سینه بهم چسبیده است
فقط روی پستانداران بسر میبرند
ضمایم دهانی سوراخ کننده و خونخوار
بعضی دارای دوزوج بال کاملند
بعضی دارای نیم بالند
دارای دگردیسی کاملند دارای دو بال غشایی در سینه وسطی است
زوج دوم بال تبدیل به هالتر شده است
ضمایم دهانی تبدیل به خرطوم probosis شده است که برای سوراخ کردن مکیدن و لیسیدن بکار میرود
نوزاد بدون پا نوچه در یک پوشش سخت است
بدون بال-از پهلو به پهلو پهنند
ضمایم دهانی سوراخ کننده و مکنده است
نوزاد بدون پا با ضمایم دهانی جونده است
فقط بالغها انگلند
بدن از بالا به پایین پهن است
دگردیسی ناقص
راسته مالوفاگا-سر پهنتر از سینه-ضمایم دهانی جونده
راسته انوپلورایا سیفونکولاتا یا شپشهای خونخوار مکنده-سرباریکتر از سینه-ضمایم دهانی مکنده است
انگل طیور و پستانداران
میزبان اختصاصی
انگل نقطه مشخص بدن
3000 گونه دارد
40 گونه انگل پرندگان شامل دون راسته ایسکنوسرا ودون راسته امبلی سرا
دون راسته ایسکنوسرا با خانواده های تریکودکتیده جنسهای دامالینا-تریکودکتس با شاخک سه بندی
خانواده فیلوپتریده جنسهای-کلومبیکولا-اناتیکلا- لیپوروس-گونیوکوتیس-کلوپستیس- با شاخک 5 بندی
دون راسته امبلی سرا باجنسهای- منوپون-امناکانتوس-ترینوتوم با شاخک مخفی 4 یا 5 بندی
رنگ زرد تا قهوه ای روشن
انتهای قدامی سر گرد
حلقه های بدن مجهز به پلاکهای کیتینی
گونه های بویس در گاو-اویس در گوسفند- لیمباتا و کاپره در بز
انگل پستانداران انگل گوشتخواران اهلی و وحشی
زرد کمرنگ
بدن پهن و نسبتا گرد لبه قدامی سر شلغمیست
شاخک نر و ماده متفاوت است
در نرها بند اول شاخک بسیار قویست
لکه کیتینی بر روی بندهای شکم دیده نمیشود
جنس تریکودکتس کانیس از سگ انگل طیور اهلی و وحشی
شاخک 5 بندی
جنس کلومبیکلا بدن دراز و باریک شبیه چوب کبریت شاخکها نسبتا بلاند و چسبیده به طرفین سر
سومین بند شاخک نر دارای زائده ایست
بندهای شکم با لکه های کیتینی قهوه ای
کلومبیکلا کولومبه و کلومبیکلا شولیشمان از کبوتر بدن زرد امیخته با نوارهای تیره
سر در جلو باریک و کشیده
قطعه کیجگاه یا کلیپئوس برخلاف کولومبیکلا فاقد دو زوج خار است
شکم باریک و بلند و همراه با نوارهای تیره جانبی
گونه استیوپترم انسریس از اردک جداشده است
شاخک سه بندیست بدن باریک و بیضی شکل
سومین بند شاخک در نر زائده دارست
بیشتر در جوجه مرغهااست
در پرهای ناحیه سر
لیپوروس هتراگرافوس و لیپوروس کاپونیس
شاخک نر و ماده مشابه و بدون زائده است
بدن نرها گرد ماده ها بیضیست
گونه گونیوکوتس گالینه از مرغ و بوقلمون گونه گونیوکوتس کگیگاس از ماکیان گونه گونیوکوتس بایدینتاتوس از کبوتر
شاخک در نر و ماده متفاوتست
بدن در هردوجنس پهن و مسطحست
کلوپستیس دسیمیلیس از مرغ و کلوپیستیس مله اگریدیس از بوقلمون
شاخک مخفی از 4تا5 بند تشکیل شده است
جنس منوپون گونه های منوپون گالینه و منوپون پالیدولوم از ماکیان جداشده که شکم در هر حلقه دارای یک رج موست
جنس امناکانتوس گونه های امناکانتوس استرامینوس از ماکیان که شکم دارای دو رج موست
جنس ترینوتوم گونه ترینوتوم انسرینوم از غاز اردک قو و پلیکان – شپش بزرگ سینه خلفی عریض توسط شکاف واضحی ار سینه وسطی جداشده است
انگل پستانداران
میزبان اختصاصی
چنگالهای قوی
تخم خود را به مو یا پشم میزبان میچسبانند
نوچه کاملا شبیه بالغ است
ار طریق تماس مستقیم سرایت مییابند
خانواده های پدیکودیده در پزشکی و هماتوپینیده در دامپزشکی مهم اند
راسته انوپلوریدا یا سیفونکولاتا یا شپشهای خونخوار مکنده
انگل پستانداران
میزبان اختصاصی
چنگالهای قوی
تخم خود را به مو یا پشم میزبان میچسبانند
نوچه کاملا شبیه بالغ است
ار طریق تماس مستقیم سرایت مییابند
خانواده های پدیکودیده در پزشکی و هماتوپینیده در دامپزشکی مهم اند زوج اول پاها کوچک و باریک است
بندهای شکم فاقد لکه های کیتین کناری است
جنس لینوگناتوس ویتولی از گاو
لینوگناتوس اویلوس از گوسفند
لینوگناتوس استنوپسس از بز
لینوگناتوس ستوزوس از سگ
لینوگناتوس پدالیس یا شپش پای گوسفند
لینوگناتوس افریکانوس از گوسفند و بز شپشهای هماتوپینوس بزرگتر از لینوگناتوس است
هر سه زوج پا از لحاظ ضخامت و طول مساویند
لکه های کیتینی قهوه ای در کنار حلقه های شکمی
جنسهای هماتوپینوس اوریسترنوس و توبرکولاریس از گاو
هماتوپینوس ازینی از الاغ گزارش شده است
شپشهای هماتوپینوس بزرگتر از لینوگناتوس است
هر سه زوج پا از لحاظ ضخامت و طول مساویند
لکه های کیتینی قهوه ای در کنار حلقه های شکمی بدن مسطح و بیضی
سینه قدامی بزرگ
یک زوج نیم بال کوتاه و پهن بودن سر
با اسانی از شکاف در و دیوار و رختخواب عبور میکند
یک زوج چشم برجسته
شاخک 4 بندی
نوع معروف ان سیمکس لیکتولاریوس است
جنسهای هماتوپینوس اوریسترنوس و توبرکولاریس از گاو
هماتوپینوس ازینی از الاغ گزارش شده است به گزارش روزنامه جام جم شماره 2992 مورخه 20ابانماه 89 ساس در خوابگاههای دانشجویی دخترانه علامه طباطبایی و الزهرای تهران باعث سمپاشی کل خوابگاه و ضدعفونی پتوهای دانشجویان شده است
دگردیسی کامل
مراحل نوزاد –نوچه و بالغ متفاوتند
1900 گونه گزارش شده است بدون بال-دگردیسی کامل-نوزاد کرمی شکل
سر مجهز به ضمایم دهانی جونده و شاخک است
کک بالغ بطول 1/5 تا 4 میلیمتر-نرها کوچکتر از ماده هاست -هردوجنس خونخوارند
بدن پوشیده از کیتین ضخیم
شاخک فنری شکل ودر فرورفتگی طرفین سر قرار دارد
برخی دارای چشم اند
سینه سه قسمت دارد که قسمت اخر ان رشد کافی یافته است که بتواند زوج سوم پا را که بسیارقویست نگهدارد .
در پشت سینه قدامی اندام شانه مانندیست که از دندانه های قوی تشکیل شده است که شانه گونه ای genalctenidiنام دارد
برخلاف شپشها که میزبان اختصاصی دارند کک ها میزبان اختصاصی ندارند
به کمک زوج سوم پاها مسافتی را میجهند 30 تا 40 سانتیمتر طولی و 20 سانتیمتر به هوا میجهند
بدون میزبان تا 58 الی 234 روز زنده میمانند
ماده کک پس از تغذیه تا 18 تخم میگذارد
تخمها در عرض چند روز به نوزاد تبدیل میشوند نوزادها از مواد مختلف تغذیه و پس از یکهفته تا چند ماه پیله ای بدور خود میتنند
کک بالغ در مدت یک هفته تا چند ماه از درون نوچه بیرون می اید
طول دوره سیر تکاملی 2تا4 هفته است
دارای شانه های گونه ای و پیش سینه ای لبه قدامی سر چند ضلعی
سطح پشتی سینه کوتاهتر از اولین حلقه شکم
یک دسته خار در سطح داخلی کوکسای پای سوم
اکیدنوفاگا گالینه اسه ادر طیور
اکیدنوفاگا اشانینی در جوندگان سگ گربه پرندگان و پستانداران
کتنوسفالیدس کانیس در سگ
کتنوسفالیدس فلیس در گربه فاقد شانه
لبه قدامی سر گرد است فقط دارای شانه سینه ای در عقب یک زوج بال بصورت زائده های کوچکی با انتهای گرزی در امده است که اندام هالتر halteres یا اندام تعادل انهاست و برای پرواز ضرورت دارند . بعد از تلف شدن حشره برای مشاهده هالتر باید به زیر بالهایش نگاه کرد
سراتوفیلوس گالینه از ماکیان و کبوتر و انسان
سراتوفیلوس گرین گیله از پرندگان وحشی خیلی از مگسها در قاعده هر بال صفحات اضافی دارند یک الولاalula و دو اسکوامه squamaeکه ممکن است با یک زوج بال اضافی اشتباه شوند ولی این صفحات برخلاف بالها رگ بال ندارند .
اسکوامه squamae گاهی کالیپتر calypter نامیده میشود
پولکس اریتنس در انسان طیور سگ گربه و موش متامورفوز یا دگردیسی کامل وجود دارد
نوزاد فاقد پا یا بال است و معمولا این نوزادان در طی سه یا چهار مرحله مشابه کامل میشوند
ممکن است در خانواده های سایمولیده و تابانیده تعداد مراحل تکامل نوزادی بیشتر باشد
نوزاد تبدیل به شفیره یا پوپ میشود.
در پشه ها و مگسهای مشابه .شفیره متحرک باقی میماند ولی تغذیه نمیکند
در مگس خانگی موسکا و مگسهای مشابه – شفیره در داخل یک پوپارم غیر متحرک که از پوست اخرین مرحله نوزادی بوجود می اید رشد میکند
حشره بالغ رسیده از پوپاریوم خارج میشود
مگسهای گلوسینا – تسه تسه و مگسهای هیپوبوسیده در هر زمان تنها یک تخم را در داخل بدن پرورش میدهند بطوریکه نوزاد در داخل شکم حشره ماده – بطور کامل رشد میکند نوزاد پشه ها و مگسهای مشابه بر روی مواد مختلف تغذیه و رشد میکنند
نوزاد مگسهای گلوسینا و هیپوبوسید بطورکلی در داخل بدن مادر بوسیله ترشحات مخصوص تغذیه میکنند
حشره ماده نوزاد رسیده را در خاک یا اشیانه میزبانها میگذارد
نوزاد به شفیره ای در داخل پوپاریوم تبدیل میشود
مگسهای بالغ جفتگیری و تغذیه میکنند در مگس خانگی موسکا و مگسهای مشابه – شفیره در داخل یک پوپارم غیر متحرک که از پوست اخرین مرحله نوزادی بوجود می اید رشد میکند
از سه قسمت سر واضح- سینه با سه زوج پا و شکمی که بندهای ان براحتی دیده میشود تشکیل شده است.
چشمهای مگسهای ماده معمولا توسط فضایی پهن از یکدیگر جداشده اند که به طرز قرارگرفتن چشمها دیکوپتیک میگویند
چشمهای مگسهای نر معمولا به هم چسبیده اند که هولوپتیک مینامند
چشمهای مگسهای نر معمولا به هم چسبیده اند که هولوپتیک مینامند چشمهای مگسهای ماده معمولا توسط فضایی پهن از یکدیگر جداشده اند که دیکوپتیک میگویند
بدن از سه قسمت سر واضح- سینه با سه زوج پا و شکمی که بندهای ان براحتی دیده میشود تشکیل شده است
براکیسرا –تابانیده با انتن با سه بند بزرگ و چند بند کوچک
شاخک درازتر از سر و سینه است
شامل خانواده های سیمولیده-سراتوپوگونیده-پسیکودیده و کولیسیده است
پشه خاکی
دارای پاها و بالهای بلند
شاخک دارای موهای ریزیست
پالپها بلند ودارای 5 بند است
ضمایم دهانی خرطوم کوتاهی را بوجود اورده است
بالها بلند-انتهای زاویه دار و نوک تیز
پاهای بلند با چنگالهای کوچک
سطح پشتی پوشیده از مو
شکم بلند و باریکدر انتهای شکم نر چنگکهای مشخص
در انتهای شکم ماده زائده های کوچکدر انسان انتقال بیماریهای لیشمانیوزجلدی و احشایی – کاریون با عامل باکتری بارتونلاباسیلی فورمیس- بیماری تب پاپاتازی
در دامها بیماری لیشمانیوز احشاییپشه های کوچک یک تا 3 میلیمتر از پشه بند رد میشوند
ضمایم دهانی از 6 تیغه برنده و تیز تشکیل شده است
شاخک بلند و نازک با 11 تا15 بند
پاها کوتاه
سینه دارای فرورفتگی بازویی در ناحیه قدامی humeral pits
حجره های رادیال بالها که بوسیله رگبال احاطه شده اند مخصوص سراتوپوکونیده
رگبالهای کولیکوئیدس – دارای دوحجره با اندازه متوسط – بالها کوتاه با میکروتریشهیا پوششی از موهای کوتاه
نوزاد در ابهای جاریست
بر روی سر یک ردیف ابریشم دارد که مواد غذایی را فیلتر میکنند
در اخرین بند شکم یک بادکش یا یک ردیف قلاب مدور داردپاها کوتاه –بدن قوی و کم مو
سیاه رنگ –زرد-نارنجی
شاخک بسیار کوتاه فاقد موی اضافی
چشمها بزرگ
ضمایم دهانی کوتاه
پالپها بلند دارای 5 بند
سینه قوزدار
شکم 9 بند دارد
بر روی یکی از بندهای اولیه ناحیه ضخیمتری وجود دارد که پولک قاعده ای basal scale نام دارد که دارای یک ردیف ابریشم است
بالها ساده اند رگبال ها در قسمت قدامی بالها ضخیمند ولی در قسمت خلفی نازکند
شفیره در زیر اب دارای یک پیله پاکتی شکل باقی میماند
واجد بادکشهای مشخصیست
دارای 37 جنس اند که جنسهای مهم شامل کولکس- انوفل و اادس است
دوبالان واقعیند
دارای دو بال و دو هالترند
بالها دارای پولکهای کوچکند
پاها نازک و بلندند و چنگالهای کوچکی دارند
ضمایم دهانی بصورت خرطوم درازیست که بصورت یک لوله باریک بطرف جلو خارج شده است
شاخکها به بلندی خرطومند که بندهای زیاد و مشابه دارند
پالپ ها ممکن است کوتاه یا بلند باشنددر پشه های انوفل نوزاد درست در سطح زیر اب در یک موقعیت افقی قرار میگیرد و سر ان بطوری میچرخد که ضمایم دهانی برای تغذیه در تماس با سطح اب قرار دارد .منافذ تنفسی که در تماس با هوا قرار میگیرند سیفون بلند ندارند
پولکهای بدن پشه های بالغ کم است
پالپهای پشه های ماده بلند و نازکند
پالپای پشه های نر قویند و انتهای چماقی دارند
در استراحت نسبت به سطح استراحت بطور مورب با انتهای شکم بالا قرار میگیرند
روی بالها طرحهای واضحی از صفحات تیره و روشن در طول رگبالها دیده میشود
پشه های بالغ دارای سپرچه ای یا اسکوتلوم هستند که انتهای ان موجدارست و موهای زیادی بر روی ان قرار گرفته است
در انوفل روی بالها طرحهای واضحی از صفحات تیره و روشن در طول رگبالها دیده میشود
نوزادهای کولکس از سطح اب اویزانند وتنها از طریق لوله تنفسی یا سیفون با سطح اب تماس دارند و هنگامیکه اب بهم بخورد سریعا شنا میکنند
پولکهای اادس باریک ند و طرحهای رنگی بر روی بدن وجود دارد که ممکنست نقره ای باشد
شکم در انتها نوک تیز است
ناخنهای پاهای قدامی نر و ماده دارای دندانه اند مگسهایی هستند که سیر تکاملیشان مانند پشه هاست و از غلاف نوچه ای خود مانند پشه ها از شکافی بشکل Tخارج میشوند شاخک انها سه بندیست و سر نوزادان انها نامشخص است ضمایم دهانی افقی قرار گرفته و از نوع جونده است
خانواده معروف ان تابانیده است که شامل جنس تابانوس یا خرمگس است
رگبال اصلی در سطح شکمی دارای موست
جثه بزرگ با طول بدن 5 تا ده میلیمتر
سر عریض
ماده ها خونخوارند
چشمها بزرگ ودر نوع ماده دور از یکدیگرست ودر نرها نزدیک همند
نوزادان بدنی استوانه ای دارند و یازده قسمتی اند
روزنه تنفسی انها در بند اخر قرار دارد
نوزادان فاقد پاهستند ولی دارای ارواره های نوک تیزند
نوزاد 4 الی 9 بار پوست اندازی میکند و در مدت چند هفته تا ماه به نوزاد کامل تبدیل میشود و به نوچه تبدیل میشود
نوچه در عمق 5 سانتیمتری خاکهای مرطوب قرار میگیرند
مرحله نوچه ای یک تا سه هفته طول میکشد و بالغ میشوند
سیر تکاملی 5 ماه طول میکشد
مایت مطالعه بند پايان انگلي را انتومولوژي مينامند
بیش از 800هزار بندپاشناخته شده است
درراسته دوبالان بیش از50000نوع مشخص شده است
تعريف آرتروپود
به معني بندپايان است چون اين موجودات داراي پاهاي بند بند ميباشند
ارتروپودها و كرمهاي حلقوي
بندپايان همانندي زيادي با كرمهاي حلقوي يا انيليدها دارند
بندپايان هم مانند انيليدها داراي بدن حلقه اي شكل و پوشش مخصوص كيتيني هستند
ولي بندپايان ضمايم مفصلي دارند كه بشكل پا – ضمايم دهاني و شاخك تظاهر مينمايد
فرق بندپایان و موجودات عالیتر
بندپایان گردش خون پشتی-دستگاه عصبی شکمی-گردش خون باز-اسکلت خارجی
موجودات عالیترگردش خون شکمی-دستگاه عصبی پشتی-گردش خون بسته-اسکلت داخلی
ابتدا اکسواسکلت نرمی در زیر اسکلت قبلی بوجود می اید
اسکلت قدیمی بتدریج سست میشود
بعد از پشت شکاف برمیدارد
پوست قدیمی یا اکسوی EXUVIEدورانداخته میشودچشم مرکب از عناصرکوچکی به نام اوماتیدی درست شده است
رابدوم ترشحاتی است که از سلولهای اوماتیدی بوجود می اید
اوماتیدی از یاخته های پیگمان رنگین محصور شده استانواع جانوران از نظر قرینه
فاقد تقارن=تک یاخته ها-مرجانها-خارپوستان-اسفنجها
دارای تقارن=بندپایان-کرمها هر بند ممكن است يك زوج ضمايم مفصلي داشته باشد
مانند
پاها legs
بالها wings
ضمايم دهانيmouthpartsخون در فواصل اندامهاي مختلف جاري ست و بطور نامرتب در نتيجه حركات قسمتهاي مختلف بدن در حفره داخلي جريان مي يابد از نظر فيزيولوژيكي دستگاه دم زدن جانشين دستگاه گردش خون شده است
در بندپايان عالي در سطح پشتي ودر روي روده اندامي يافت ميشود كه ميتوان انرا دل نام داد دل بصورت حفره يا لوله درازيست كه به چندين خانه تقسيم شده است از اين اندام ممكن است سرخرگهايي خارج شده و به قسمتهاي مختلف بدن برسد در هر حال انتهاي اين رگها به فضاي بازي منتهي ميشود
خون برخي بند پايان حاوي هموگلوبين است وليكن اين ماده در پلاسما محلول بوده و مثل مهره داران در گويچه هاي قرمز قرار نگرفته است خون اغلب بندپايان محتوي ماده رنگين هموسيانين است
عموما خون در بندپايان به استثناي انهاييكه هموگلوبين دارند نقشي در تنفس ندارد بلكه از نظر تغذيه وظايفي را انجام ميدهد
Pulsatile=ضرباني طناب عصبي بطني در هر حلقه عبارت است از يك زوج غدد عصبي كه بوسيله انشعاباتي ارتباط خود را با ماهيچه ها و پوست برقرار ميسازد
دستگاه عصبي شامل زنجير عصبي – سلسله عصبي دهاني مغزي و مغز است
طبقه بندي بندپايانشاخه بندپايان
دسته يا رده عنكبوتيان
راسته كنه سانان= جربها و كنه ها
خانواده ساركوپتيده-پسروپتيده-دمودسيده-درمانيسيده
تحت راسته ايكسوديداراسته عنكبوتها
دسته اينسكتا= مگسها-شپشها-ككها-ساسها
راسته ديپترايادوبالان=مگسها و پشه ها
تحت راسته نماتوسره
خانواده كوليسيده يا پشه ها
خانواده سيموليده يا مگس سياه
خانواده پسيكوديده يا پشه خاكي
خانواده سراتوپرگونيده يا پشه هاي ميدجتحت راسته سيكلورافا يا مگسها
خانواده موسيده =مگسهاي خانگي
خانواده كاليفوريده=مگسهاي ضايعه ساز
خانواده استريده=مگسهاي محوطي بيني
خانواده گاستروفيليده = مگسهاي الوده كننده معده
خانواده ارگازيده- ايكسوديدهراسته فتيروپترا=شپش
تحت راسته انوپلورا=شپشهاي خونخوار
تحت راسته ايسكنوسرا=شپشهاي جوندهراسته سيفونپترا=ككها
خانواده پوليسيده = ككهاي انسان گربه و موش
خانواده سراتوفيليده= ككهاي موش و طيورراسته هميپترا=ساسها
خانواده سيميسيده =ساسهاي رختخواب
راسته كولئوپترا=سوسكها
در رده اراكنيدا Arachnida
راسته اكارينا-
تحت راسته ايكسوديدا
طبقه بندي شده اند
كنه ها به دو خانواده
ايكسوديده
و ارگازيده تقسيم ميشوند
در روش طبقه بندی واندل
بندپایان دوگروهند گروه اول یا بندپایان کاذب یا پاراارتروپودهاگروه دوم بندپایان حقیقی یا اوارتروپودها
گروه بندپایان حقیقی شامل دو دون گروهند
دون گروه پروارتروپوها که فسیلند
دون گروه دوم یا اوارتروپودها
اوارتروپودها شامل دو دون شاخه اند شلیسراتها و انتناتها
دون شاخه شلیسراتها شامل اراکنیدها یا عنکبوتها یا مایتها و کنه ها
دون شاخه شاخکداران شامل دسته حشرات
پوشش خارجی کنه ها و جربها اينتيگيومنت نام دارد
شامل يك لايه كوتيكول خارجي ضد اب و مقاوم
و يك لايه زنده داخلي است كه اپيدرميس نام دارد
ضمايم دهاني روي بدن قرار داردو كاپيتولوم يا گناتوزوما gnethosomeنام دارد
اين قسمت gnethosome شبيه سر است ولي چشمها اگر وجود داشته باشد روي قسمت اصلي بدن قرار دارد
ضمايم دهاني لوله اي را تشكيل ميدهند .در اين ضمايم دوشليسر با انتهاي تيز قرار دارد كه پوست ميزبان را ميبرد
اعضاي راسته اكارينا ( كنه ها و جربها)شاخك ندارند
پالپهاي روي كاپيتلوم عمل حسي دارند و بر روي پاهاي قدامي كنه ها اندامهاي حسي يا اندام هالر وجود دارد
از پاها علاوه بر راه رفتن مشابه شاخك حشرات استفاده ميشود
بقيه بدن بصورت قسمت واحدي شبيه يك كيسه بنظر ميرسد كه ايديوزوما نام دارد
بر روي اين قسمت معمولا صفحات سختي وجود دارد كه ممكن است به ميزان زيادي در هنگام خونخواري جربها و كنه ها اتساع يابد
نوزادهاي كنه ها و جربها سه جفت پا دارند
نوچه ها و بالغين 4 جفت پا دارند
كنه ها و جربها بال ندارند
جربها را استيگماتا نام داده اند چون منافذ تنفسي ندارند
جربها كوچكند
جربهاي انگلي شبيه همند دانستن نوع ميزبان و محل انگل به تشخيص كمك ميكند
ساير ويژه گيهاي مهم تشخيص بادكشهاي روي پاها و خارهاي روي بدن انهاست
جربها مانند کنه ها دارای سر کاذب کوچک و بدن یک قطعه ای است
از سطح پشتی و شکمی تقریبا مسطح میباشند
جربها فاقد بال –فاقد ارواره و فاقد شاخکند
ضمایم دهانی جربها از شلیسر –پالپهای فکی و هیپوستوم تشکیل یافته است
اغلب دارای جثه کوچک میباشندجربهای انگلی سیستم نای ندارند و با جذب هوا از تمام سطح بدن تنفس میکنند
جربها اغلب میزبان اختصاصی دارند
تمام مراحل سیر تکاملی شامل تخم نوزاد نوچه و بالغ را در روی میزبان خود سپری میکنند
طول بدن جربها کمتر از سه میلیمتر ست
موهای سطح بدن زیاد است
پوشش بدن نازک است
عضو حسی هالر ندارند
تمام اراکنیدها فاقد سر هستند و هیچکدام شاخک ندارند
تمام اراکنیدها دوزوج ضمایم در اطراف دهان کوچک خود دارند که عبارتند از شلیسرها و پالپها
جربهای نقب زننده مانند دمودسی ها و سارکوپتی ها و کنمیدوکوپتی ها
جربهای نقب نزن ها مانند درمانیسوسها و پسوروپتیها و کوریوپتیها
BURROWING یعنی نقب زننده
NON BURROWING یعنی نقب نزننده
سارکوپتی
دمودسی
کنمیدوکوپتی ها
درمانسیده
کوریوپتی
پسوروپتیبدن بيضي
پاها طويل و خارج از حاشيه بدن
جلد مخطط
پاهاي سوم در ماده ها داراي موهاي ضخيم و از بنداخر پاها خارج ميشوند
مشخصه=نوك تيز بودن ضمايم دهاني و بادكشهاي انتهاي پا كه روي ساقه اي سه بندي قرار گرفته است
ضمايم دهاني نوك تيز
فاقد خار در سطح پشتي
جرب نر داراي يك جفت زائده خلفي در انتهاي بدن و يك جفت بادكش جفتگيري
ماده ها به دو شكل ديده ميشوند
ماده هاي بالغ و ماده هاي تخمگذار
سر بشکل پوشش کیتینی سخت و یکپارچه مغز را میپوشاند و مجهز به اعضائ حسی مانند چشمهای ساده و مرکب و یک جفت شاخک و قطعات دهان است
سینه در ذارای ساختمان کیتینی و ماهیچه ای مخصوص و مجهز به دستگاههای حرکتیست که عبارتند از یک یا دو جفت بال و سه جفت پای مفصلی وحشرات را هگزاپودا یا شش پایان گویند
شکم در اصل از دوازده حلقه تشکیل شده است و محتوی دستگاههای گوارشی دفعی تناسلی و گردش خون است
شکم در حلقه 11 به سوراخ مخرج و یک جفت ضمایم مفصلی و دم مانند به نام دنباله cerci ختم میشود
اعضائ خارجی تناسلی در حلقه نهم قرار دارند
vertex فرق سر
-occiput پشت سر
گلو
گیجگاه
گونه
پیشانی
قطعه زیر پیشانی
اعضائ حسی شامل سه چشم ساده و یک جفت چشم مرکب
قطعات دهان
گردن است
ضمایم دهان حشرات شامل
یک جفت ارواره بالا
یک جفت ارواره پایین
یک لب پایین
یک لب بالا
یک زائده لب پایین یا هیپوفارنکس
شاخک عضو حسیست که در تمام حشرات هست
شاخک از نظر مورفولوژی مجموعه ای از بندهاست که بدنبال هم قرار گرفته اند
بند اول شاخک را اسکاپ بند دوم را پدیکل و بندهای سوم به بعد را تاژک میگویند
در مگسها شاخک مودارست به این ترتیب که بند سوم یا تاژک خیلی کوتاه وشاخک معمولا سه بندیست که بند سوم مجهز به موی درشتی به نام اریستا است aristaاین اریستا ممکن است لخت یا پره دار یا پرزدار بوده و گاهی چند بندی باشد
شاخکها در تعیین جهت حرکت حشره و سمت باد یا خصوصیات اشیائ اطراف و مواد غذایی موثرند
شاخکها مجهز به اعضائ حسی مختلف مانند شنوایی بویایی چشایی و احساس حرارت و رطوبت میباشند
دومین قسمت بدن و مجهز به التهای حرکتی یعنی بالها و پاهاست
سینه در جلو بوسیله گردن به سر ودر عقب به قسمت شکم اتصال دارد
سینه از سه حلقه پیش سینه – میان سینه و پس سینه تشکیل شده است
تعداد پاهای حشرات 6 عددست
هر پا معمولا از 6 بند تشکیل شده است
پیش ران یا کوکسا
پی ران یا تروکانتر
ران یا فیمور
ساق یا تیبیا
پنجه یا تارسوس
پیش پنجه یا پریتارسوسبالها در رده بندی اهمیت دارند نام علمی راسته ها در درجه اول براساس خصوصیات بالهاست و اخر انها به لفظ pteraبه معنی بال ختم میشود مانند دیپترا یا دوبالان یا هیمنوپترا یا بال غشائیان مانند زنبور
در تعدادی از حشرات مانند مگسهاو پشه ها بالهای عقبی تبدیل به عضو حسی یا تعادلی به نام هالتر بشکل سنجاق شده است ودر نتیجه این حشرات مگسها و پشه ها دارای یک جفت بالند
شکم حشرات محتوی لوله گوارش –گردش خون-اعضائ تناسلی ودفعیست
تعداد بندهای شکم تا 12 حلقه است
هر حلقه شکم از یک نیم حلقه پشتی به نام ترگوم و یک نیم حلقه به نام استرنوم تشکیل شده است
پوشش خارجی بشکل یک سلسله پلاک یا اسکلریت درامده است که بوسیله پرده نازکی به هم وصلنداین پوشش را اگزواسکلیت مینامند
پوشش خارجی دارای قسمتهای روپوست یاکوتیکول زیرپوست یا هیپودرم و پرده اصلی یا ممبران بازال است
فرق حشراتINSECTS) )با آراکنیدا يا ( جربها و كنه ها )
حشرات انتن يا شاخك دارند كه عمل حسي دارند ولي در كنه ها پالپهاي روي كاپيتلوم و پاهاي قدامي عمل حسي دارند
اراكنيدها يا عنكبوتيان ( جربها و کنه ها)شليسر دارند
بدن حشرات از سه قسمت سر سينه و شكم تشكيل شده است بدن كنه ها و جربها به قسمت هاي واضحي تقسيم نميشوددر حشرات سه زوج پا به سينه اتصال دارد
در جربها و كنه ها چهار جفت پا وجود داردحشرات ممكن است يك يا دو زوج بال داشته باشند
حشرات انتن يا شاخك دارند كه عمل حسي دارند ولي در كنه ها پالپهاي روي كاپيتلوم و پاهاي قدامي عمل حسي دارند
اراكنيدها يا عنكبوتيان شليسر دارند
بدن حشرات از سه قسمت سر سينه و شكم تشكيل شده است
بدن كنه ها و جربها به قسمت هاي واضحي تقسيم نميشود
در حشرات سه زوج پا به سينه اتصال دارد
در جربها و كنه ها چهار جفت پا وجود دارد
حشرات ممكن است يك يا دو زوج بال داشته باشند
اراكنيدها بال ندارندبدن از
سر
سینه
شکم
مشخص تشکیل شده است
تغیرشکل حشرات را در دوران رشد متامورفوز یا دگردیسی میگویند
دگردیسی دونوع است
دگردیسی ناقص
دگردیسی کامل
حشره جوان nymphs شبیه به حشره بالغ است بال اگر وجود داشته باشدبصورت زائده ای در این مرحله ظاهر میشود. -شپش
حشره جوان شبیه به کرم است شباهتی به بالغ نداردانها را نوزاد یالارو میگویند نوزاد تبدیل به نوچه یا pupaeمیگردد که از ان حشره بالغ حاصل میشودمگس پشه کک
دسته اينسكتا= مگسها-شپشها-ككها-ساسها
راسته ديپترايادوبالان=مگسها و پشه ها
تحت راسته نماتوسره
خانواده كوليسيده يا پشه ها
خانواده سيموليده يا مگس سياه
خانواده پسيكوديده يا پشه خاكي
خانواده سراتوپرگونيده يا پشه هاي ميدج
تحت راسته سيكلورافا يا مگسها
خانواده موسيده =مگسهاي خانگي
خانواده كاليفوريده=مگسهاي ضايعه ساز
خانواده استريده=مگسهاي محوطي بيني
خانواده گاستروفيليده = مگسهاي الوده كننده معده
راسته فتيروپترا=شپش
تحت راسته انوپلورا=شپشهاي خونخوار
تحت راسته ايسكنوسرا=شپشهاي جونده
راسته سيفونپترا=ككها
خانواده پوليسيده = ككهاي انسان گربه و موش
خانواده سراتوفيليده= ككهاي موش و طيورراسته هميپترا=ساسها
خانواده سيميسيده =ساسهاي رختخواب
راسته كولئوپترا=سوسكها
اگزوپتریگوتا exopterigotaدگردیسی ناقص دارند راسته های مهم مالوفاگا malophagaیا شپشهای جونده- انوپلورا anopluraیا شپشهای خونخوار-همیپترا hemipteraیا ساسها
اندوپتریگوتا endopterygotaدگردیسی کامل دارندراسته های مهم دیپترا dipteraیا دوبالان شامل مگسها و پشه ها-راسته سیفوناپترا siphonapteraیا ککها
شپشهایی که ضمایم دهانی جونده دارند
فاقد بالند
بدن از بالا به پایین پهن شده است-سر عریض و پهن- چشمهاتحلیل رفته- سینه قدامی رشد زیادی کرده-سینه خلفی و وسطی به هم چسبیده است
در روی پرندگان و پستاندارانبدون بال-دارای بدن پهن-ضمایم دهانی برای سوراخ کردن ومکیدن خون است سر کوچک تمام قسمتهای سینه بهم چسبیده است
فقط روی پستانداران بسر میبرند
ضمایم دهانی سوراخ کننده و خونخوار
بعضی دارای دوزوج بال کاملند
بعضی دارای نیم بالند
دارای دگردیسی کاملند دارای دو بال غشایی در سینه وسطی است
زوج دوم بال تبدیل به هالتر شده است
ضمایم دهانی تبدیل به خرطوم probosis شده است که برای سوراخ کردن مکیدن و لیسیدن بکار میرود
نوزاد بدون پا نوچه در یک پوشش سخت است
بدون بال-از پهلو به پهلو پهنند
ضمایم دهانی سوراخ کننده و مکنده است
نوزاد بدون پا با ضمایم دهانی جونده است
فقط بالغها انگلند
بدن از بالا به پایین پهن است
دگردیسی ناقص
راسته مالوفاگا-سر پهنتر از سینه-ضمایم دهانی جونده
راسته انوپلورایا سیفونکولاتا یا شپشهای خونخوار مکنده-سرباریکتر از سینه-ضمایم دهانی مکنده است
انگل طیور و پستانداران
میزبان اختصاصی
انگل نقطه مشخص بدن
3000 گونه دارد
40 گونه انگل پرندگان شامل دون راسته ایسکنوسرا ودون راسته امبلی سرا
دون راسته ایسکنوسرا با خانواده های تریکودکتیده جنسهای دامالینا-تریکودکتس با شاخک سه بندی
خانواده فیلوپتریده جنسهای-کلومبیکولا-اناتیکلا- لیپوروس-گونیوکوتیس-کلوپستیس- با شاخک 5 بندی
دون راسته امبلی سرا باجنسهای- منوپون-امناکانتوس-ترینوتوم با شاخک مخفی 4 یا 5 بندی
رنگ زرد تا قهوه ای روشن
انتهای قدامی سر گرد
حلقه های بدن مجهز به پلاکهای کیتینی
گونه های بویس در گاو-اویس در گوسفند- لیمباتا و کاپره در بز
انگل پستانداران انگل گوشتخواران اهلی و وحشی
زرد کمرنگ
بدن پهن و نسبتا گرد لبه قدامی سر شلغمیست
شاخک نر و ماده متفاوت است
در نرها بند اول شاخک بسیار قویست
لکه کیتینی بر روی بندهای شکم دیده نمیشود
جنس تریکودکتس کانیس از سگ انگل طیور اهلی و وحشی
شاخک 5 بندی
جنس کلومبیکلا بدن دراز و باریک شبیه چوب کبریت شاخکها نسبتا بلاند و چسبیده به طرفین سر
سومین بند شاخک نر دارای زائده ایست
بندهای شکم با لکه های کیتینی قهوه ای
کلومبیکلا کولومبه و کلومبیکلا شولیشمان از کبوتر بدن زرد امیخته با نوارهای تیره
سر در جلو باریک و کشیده
قطعه کیجگاه یا کلیپئوس برخلاف کولومبیکلا فاقد دو زوج خار است
شکم باریک و بلند و همراه با نوارهای تیره جانبی
گونه استیوپترم انسریس از اردک جداشده است
شاخک سه بندیست بدن باریک و بیضی شکل
سومین بند شاخک در نر زائده دارست
بیشتر در جوجه مرغهااست
در پرهای ناحیه سر
لیپوروس هتراگرافوس و لیپوروس کاپونیس
شاخک نر و ماده مشابه و بدون زائده است
بدن نرها گرد ماده ها بیضیست
گونه گونیوکوتس گالینه از مرغ و بوقلمون گونه گونیوکوتس کگیگاس از ماکیان گونه گونیوکوتس بایدینتاتوس از کبوتر
شاخک در نر و ماده متفاوتست
بدن در هردوجنس پهن و مسطحست
کلوپستیس دسیمیلیس از مرغ و کلوپیستیس مله اگریدیس از بوقلمون
شاخک مخفی از 4تا5 بند تشکیل شده است
جنس منوپون گونه های منوپون گالینه و منوپون پالیدولوم از ماکیان جداشده که شکم در هر حلقه دارای یک رج موست
جنس امناکانتوس گونه های امناکانتوس استرامینوس از ماکیان که شکم دارای دو رج موست
جنس ترینوتوم گونه ترینوتوم انسرینوم از غاز اردک قو و پلیکان – شپش بزرگ سینه خلفی عریض توسط شکاف واضحی ار سینه وسطی جداشده است
انگل پستانداران
میزبان اختصاصی
چنگالهای قوی
تخم خود را به مو یا پشم میزبان میچسبانند
نوچه کاملا شبیه بالغ است
ار طریق تماس مستقیم سرایت مییابند
خانواده های پدیکودیده در پزشکی و هماتوپینیده در دامپزشکی مهم اند
راسته انوپلوریدا یا سیفونکولاتا یا شپشهای خونخوار مکنده
انگل پستانداران
میزبان اختصاصی
چنگالهای قوی
تخم خود را به مو یا پشم میزبان میچسبانند
نوچه کاملا شبیه بالغ است
ار طریق تماس مستقیم سرایت مییابند
خانواده های پدیکودیده در پزشکی و هماتوپینیده در دامپزشکی مهم اند زوج اول پاها کوچک و باریک است
بندهای شکم فاقد لکه های کیتین کناری است
جنس لینوگناتوس ویتولی از گاو
لینوگناتوس اویلوس از گوسفند
لینوگناتوس استنوپسس از بز
لینوگناتوس ستوزوس از سگ
لینوگناتوس پدالیس یا شپش پای گوسفند
لینوگناتوس افریکانوس از گوسفند و بز شپشهای هماتوپینوس بزرگتر از لینوگناتوس است
هر سه زوج پا از لحاظ ضخامت و طول مساویند
لکه های کیتینی قهوه ای در کنار حلقه های شکمی
جنسهای هماتوپینوس اوریسترنوس و توبرکولاریس از گاو
هماتوپینوس ازینی از الاغ گزارش شده است
شپشهای هماتوپینوس بزرگتر از لینوگناتوس است
هر سه زوج پا از لحاظ ضخامت و طول مساویند
لکه های کیتینی قهوه ای در کنار حلقه های شکمی بدن مسطح و بیضی
سینه قدامی بزرگ
یک زوج نیم بال کوتاه و پهن بودن سر
با اسانی از شکاف در و دیوار و رختخواب عبور میکند
یک زوج چشم برجسته
شاخک 4 بندی
نوع معروف ان سیمکس لیکتولاریوس است
جنسهای هماتوپینوس اوریسترنوس و توبرکولاریس از گاو
هماتوپینوس ازینی از الاغ گزارش شده است به گزارش روزنامه جام جم شماره 2992 مورخه 20ابانماه 89 ساس در خوابگاههای دانشجویی دخترانه علامه طباطبایی و الزهرای تهران باعث سمپاشی کل خوابگاه و ضدعفونی پتوهای دانشجویان شده است
دگردیسی کامل
مراحل نوزاد –نوچه و بالغ متفاوتند
1900 گونه گزارش شده است بدون بال-دگردیسی کامل-نوزاد کرمی شکل
سر مجهز به ضمایم دهانی جونده و شاخک است
کک بالغ بطول 1/5 تا 4 میلیمتر-نرها کوچکتر از ماده هاست -هردوجنس خونخوارند
بدن پوشیده از کیتین ضخیم
شاخک فنری شکل ودر فرورفتگی طرفین سر قرار دارد
برخی دارای چشم اند
سینه سه قسمت دارد که قسمت اخر ان رشد کافی یافته است که بتواند زوج سوم پا را که بسیارقویست نگهدارد .
در پشت سینه قدامی اندام شانه مانندیست که از دندانه های قوی تشکیل شده است که شانه گونه ای genalctenidiنام دارد
برخلاف شپشها که میزبان اختصاصی دارند کک ها میزبان اختصاصی ندارند
به کمک زوج سوم پاها مسافتی را میجهند 30 تا 40 سانتیمتر طولی و 20 سانتیمتر به هوا میجهند
بدون میزبان تا 58 الی 234 روز زنده میمانند
ماده کک پس از تغذیه تا 18 تخم میگذارد
تخمها در عرض چند روز به نوزاد تبدیل میشوند نوزادها از مواد مختلف تغذیه و پس از یکهفته تا چند ماه پیله ای بدور خود میتنند
کک بالغ در مدت یک هفته تا چند ماه از درون نوچه بیرون می اید
طول دوره سیر تکاملی 2تا4 هفته است
دارای شانه های گونه ای و پیش سینه ای لبه قدامی سر چند ضلعی
سطح پشتی سینه کوتاهتر از اولین حلقه شکم
یک دسته خار در سطح داخلی کوکسای پای سوم
اکیدنوفاگا گالینه اسه ادر طیور
اکیدنوفاگا اشانینی در جوندگان سگ گربه پرندگان و پستانداران
کتنوسفالیدس کانیس در سگ
کتنوسفالیدس فلیس در گربه فاقد شانه
لبه قدامی سر گرد است فقط دارای شانه سینه ای در عقب یک زوج بال بصورت زائده های کوچکی با انتهای گرزی در امده است که اندام هالتر halteres یا اندام تعادل انهاست و برای پرواز ضرورت دارند . بعد از تلف شدن حشره برای مشاهده هالتر باید به زیر بالهایش نگاه کرد
سراتوفیلوس گالینه از ماکیان و کبوتر و انسان
سراتوفیلوس گرین گیله از پرندگان وحشی خیلی از مگسها در قاعده هر بال صفحات اضافی دارند یک الولاalula و دو اسکوامه squamaeکه ممکن است با یک زوج بال اضافی اشتباه شوند ولی این صفحات برخلاف بالها رگ بال ندارند .
اسکوامه squamae گاهی کالیپتر calypter نامیده میشود
پولکس اریتنس در انسان طیور سگ گربه و موش متامورفوز یا دگردیسی کامل وجود دارد
نوزاد فاقد پا یا بال است و معمولا این نوزادان در طی سه یا چهار مرحله مشابه کامل میشوند
ممکن است در خانواده های سایمولیده و تابانیده تعداد مراحل تکامل نوزادی بیشتر باشد
نوزاد تبدیل به شفیره یا پوپ میشود.
در پشه ها و مگسهای مشابه .شفیره متحرک باقی میماند ولی تغذیه نمیکند
در مگس خانگی موسکا و مگسهای مشابه – شفیره در داخل یک پوپارم غیر متحرک که از پوست اخرین مرحله نوزادی بوجود می اید رشد میکند
حشره بالغ رسیده از پوپاریوم خارج میشود
مگسهای گلوسینا – تسه تسه و مگسهای هیپوبوسیده در هر زمان تنها یک تخم را در داخل بدن پرورش میدهند بطوریکه نوزاد در داخل شکم حشره ماده – بطور کامل رشد میکند نوزاد پشه ها و مگسهای مشابه بر روی مواد مختلف تغذیه و رشد میکنند
نوزاد مگسهای گلوسینا و هیپوبوسید بطورکلی در داخل بدن مادر بوسیله ترشحات مخصوص تغذیه میکنند
حشره ماده نوزاد رسیده را در خاک یا اشیانه میزبانها میگذارد
نوزاد به شفیره ای در داخل پوپاریوم تبدیل میشود
مگسهای بالغ جفتگیری و تغذیه میکنند در مگس خانگی موسکا و مگسهای مشابه – شفیره در داخل یک پوپارم غیر متحرک که از پوست اخرین مرحله نوزادی بوجود می اید رشد میکند
از سه قسمت سر واضح- سینه با سه زوج پا و شکمی که بندهای ان براحتی دیده میشود تشکیل شده است.
چشمهای مگسهای ماده معمولا توسط فضایی پهن از یکدیگر جداشده اند که به طرز قرارگرفتن چشمها دیکوپتیک میگویند
چشمهای مگسهای نر معمولا به هم چسبیده اند که هولوپتیک مینامند
چشمهای مگسهای نر معمولا به هم چسبیده اند که هولوپتیک مینامند چشمهای مگسهای ماده معمولا توسط فضایی پهن از یکدیگر جداشده اند که دیکوپتیک میگویند
بدن از سه قسمت سر واضح- سینه با سه زوج پا و شکمی که بندهای ان براحتی دیده میشود تشکیل شده است
براکیسرا –تابانیده با انتن با سه بند بزرگ و چند بند کوچک
شاخک درازتر از سر و سینه است
شامل خانواده های سیمولیده-سراتوپوگونیده-پسیکودیده و کولیسیده است
پشه خاکی
دارای پاها و بالهای بلند
شاخک دارای موهای ریزیست
پالپها بلند ودارای 5 بند است
ضمایم دهانی خرطوم کوتاهی را بوجود اورده است
بالها بلند-انتهای زاویه دار و نوک تیز
پاهای بلند با چنگالهای کوچک
سطح پشتی پوشیده از مو
شکم بلند و باریکدر انتهای شکم نر چنگکهای مشخص
در انتهای شکم ماده زائده های کوچکدر انسان انتقال بیماریهای لیشمانیوزجلدی و احشایی – کاریون با عامل باکتری بارتونلاباسیلی فورمیس- بیماری تب پاپاتازی
در دامها بیماری لیشمانیوز احشاییپشه های کوچک یک تا 3 میلیمتر از پشه بند رد میشوند
ضمایم دهانی از 6 تیغه برنده و تیز تشکیل شده است
شاخک بلند و نازک با 11 تا15 بند
پاها کوتاه
سینه دارای فرورفتگی بازویی در ناحیه قدامی humeral pits
حجره های رادیال بالها که بوسیله رگبال احاطه شده اند مخصوص سراتوپوکونیده
رگبالهای کولیکوئیدس – دارای دوحجره با اندازه متوسط – بالها کوتاه با میکروتریشهیا پوششی از موهای کوتاه
نوزاد در ابهای جاریست
بر روی سر یک ردیف ابریشم دارد که مواد غذایی را فیلتر میکنند
در اخرین بند شکم یک بادکش یا یک ردیف قلاب مدور داردپاها کوتاه –بدن قوی و کم مو
سیاه رنگ –زرد-نارنجی
شاخک بسیار کوتاه فاقد موی اضافی
چشمها بزرگ
ضمایم دهانی کوتاه
پالپها بلند دارای 5 بند
سینه قوزدار
شکم 9 بند دارد
بر روی یکی از بندهای اولیه ناحیه ضخیمتری وجود دارد که پولک قاعده ای basal scale نام دارد که دارای یک ردیف ابریشم است
بالها ساده اند رگبال ها در قسمت قدامی بالها ضخیمند ولی در قسمت خلفی نازکند
شفیره در زیر اب دارای یک پیله پاکتی شکل باقی میماند
واجد بادکشهای مشخصیست
دارای 37 جنس اند که جنسهای مهم شامل کولکس- انوفل و اادس است
دوبالان واقعیند
دارای دو بال و دو هالترند
بالها دارای پولکهای کوچکند
پاها نازک و بلندند و چنگالهای کوچکی دارند
ضمایم دهانی بصورت خرطوم درازیست که بصورت یک لوله باریک بطرف جلو خارج شده است
شاخکها به بلندی خرطومند که بندهای زیاد و مشابه دارند
پالپ ها ممکن است کوتاه یا بلند باشنددر پشه های انوفل نوزاد درست در سطح زیر اب در یک موقعیت افقی قرار میگیرد و سر ان بطوری میچرخد که ضمایم دهانی برای تغذیه در تماس با سطح اب قرار دارد .منافذ تنفسی که در تماس با هوا قرار میگیرند سیفون بلند ندارند
پولکهای بدن پشه های بالغ کم است
پالپهای پشه های ماده بلند و نازکند
پالپای پشه های نر قویند و انتهای چماقی دارند
در استراحت نسبت به سطح استراحت بطور مورب با انتهای شکم بالا قرار میگیرند
روی بالها طرحهای واضحی از صفحات تیره و روشن در طول رگبالها دیده میشود
پشه های بالغ دارای سپرچه ای یا اسکوتلوم هستند که انتهای ان موجدارست و موهای زیادی بر روی ان قرار گرفته است
در انوفل روی بالها طرحهای واضحی از صفحات تیره و روشن در طول رگبالها دیده میشود
نوزادهای کولکس از سطح اب اویزانند وتنها از طریق لوله تنفسی یا سیفون با سطح اب تماس دارند و هنگامیکه اب بهم بخورد سریعا شنا میکنند
پولکهای اادس باریک ند و طرحهای رنگی بر روی بدن وجود دارد که ممکنست نقره ای باشد
شکم در انتها نوک تیز است
ناخنهای پاهای قدامی نر و ماده دارای دندانه اند مگسهایی هستند که سیر تکاملیشان مانند پشه هاست و از غلاف نوچه ای خود مانند پشه ها از شکافی بشکل Tخارج میشوند شاخک انها سه بندیست و سر نوزادان انها نامشخص است ضمایم دهانی افقی قرار گرفته و از نوع جونده است
خانواده معروف ان تابانیده است که شامل جنس تابانوس یا خرمگس است
رگبال اصلی در سطح شکمی دارای موست
جثه بزرگ با طول بدن 5 تا ده میلیمتر
سر عریض
ماده ها خونخوارند
چشمها بزرگ ودر نوع ماده دور از یکدیگرست ودر نرها نزدیک همند
نوزادان بدنی استوانه ای دارند و یازده قسمتی اند
روزنه تنفسی انها در بند اخر قرار دارد
نوزادان فاقد پاهستند ولی دارای ارواره های نوک تیزند
نوزاد 4 الی 9 بار پوست اندازی میکند و در مدت چند هفته تا ماه به نوزاد کامل تبدیل میشود و به نوچه تبدیل میشود
نوچه در عمق 5 سانتیمتری خاکهای مرطوب قرار میگیرند
مرحله نوچه ای یک تا سه هفته طول میکشد و بالغ میشوند
سیر تکاملی 5 ماه طول میکشد
مایت مطالعه بند پايان انگلي را انتومولوژي مينامند
بیش از 800هزار بندپاشناخته شده است
درراسته دوبالان بیش از50000نوع مشخص شده است
تعريف آرتروپود
به معني بندپايان است چون اين موجودات داراي پاهاي بند بند ميباشند
ارتروپودها و كرمهاي حلقوي
بندپايان همانندي زيادي با كرمهاي حلقوي يا انيليدها دارند
بندپايان هم مانند انيليدها داراي بدن حلقه اي شكل و پوشش مخصوص كيتيني هستند
ولي بندپايان ضمايم مفصلي دارند كه بشكل پا – ضمايم دهاني و شاخك تظاهر مينمايد
فرق بندپایان و موجودات عالیتر
بندپایان گردش خون پشتی-دستگاه عصبی شکمی-گردش خون باز-اسکلت خارجی
موجودات عالیترگردش خون شکمی-دستگاه عصبی پشتی-گردش خون بسته-اسکلت داخلی
ابتدا اکسواسکلت نرمی در زیر اسکلت قبلی بوجود می اید
اسکلت قدیمی بتدریج سست میشود
بعد از پشت شکاف برمیدارد
پوست قدیمی یا اکسوی EXUVIEدورانداخته میشودچشم مرکب از عناصرکوچکی به نام اوماتیدی درست شده است
رابدوم ترشحاتی است که از سلولهای اوماتیدی بوجود می اید
اوماتیدی از یاخته های پیگمان رنگین محصور شده استانواع جانوران از نظر قرینه
فاقد تقارن=تک یاخته ها-مرجانها-خارپوستان-اسفنجها
دارای تقارن=بندپایان-کرمها هر بند ممكن است يك زوج ضمايم مفصلي داشته باشد
مانند
پاها legs
بالها wings
ضمايم دهانيmouthpartsخون در فواصل اندامهاي مختلف جاري ست و بطور نامرتب در نتيجه حركات قسمتهاي مختلف بدن در حفره داخلي جريان مي يابد از نظر فيزيولوژيكي دستگاه دم زدن جانشين دستگاه گردش خون شده است
در بندپايان عالي در سطح پشتي ودر روي روده اندامي يافت ميشود كه ميتوان انرا دل نام داد دل بصورت حفره يا لوله درازيست كه به چندين خانه تقسيم شده است از اين اندام ممكن است سرخرگهايي خارج شده و به قسمتهاي مختلف بدن برسد در هر حال انتهاي اين رگها به فضاي بازي منتهي ميشود
خون برخي بند پايان حاوي هموگلوبين است وليكن اين ماده در پلاسما محلول بوده و مثل مهره داران در گويچه هاي قرمز قرار نگرفته است خون اغلب بندپايان محتوي ماده رنگين هموسيانين است
عموما خون در بندپايان به استثناي انهاييكه هموگلوبين دارند نقشي در تنفس ندارد بلكه از نظر تغذيه وظايفي را انجام ميدهد
Pulsatile=ضرباني طناب عصبي بطني در هر حلقه عبارت است از يك زوج غدد عصبي كه بوسيله انشعاباتي ارتباط خود را با ماهيچه ها و پوست برقرار ميسازد
دستگاه عصبي شامل زنجير عصبي – سلسله عصبي دهاني مغزي و مغز است
طبقه بندي بندپايانشاخه بندپايان
دسته يا رده عنكبوتيان
راسته كنه سانان= جربها و كنه ها
خانواده ساركوپتيده-پسروپتيده-دمودسيده-درمانيسيده
تحت راسته ايكسوديداراسته عنكبوتها
دسته اينسكتا= مگسها-شپشها-ككها-ساسها
راسته ديپترايادوبالان=مگسها و پشه ها
تحت راسته نماتوسره
خانواده كوليسيده يا پشه ها
خانواده سيموليده يا مگس سياه
خانواده پسيكوديده يا پشه خاكي
خانواده سراتوپرگونيده يا پشه هاي ميدجتحت راسته سيكلورافا يا مگسها
خانواده موسيده =مگسهاي خانگي
خانواده كاليفوريده=مگسهاي ضايعه ساز
خانواده استريده=مگسهاي محوطي بيني
خانواده گاستروفيليده = مگسهاي الوده كننده معده
خانواده ارگازيده- ايكسوديدهراسته فتيروپترا=شپش
تحت راسته انوپلورا=شپشهاي خونخوار
تحت راسته ايسكنوسرا=شپشهاي جوندهراسته سيفونپترا=ككها
خانواده پوليسيده = ككهاي انسان گربه و موش
خانواده سراتوفيليده= ككهاي موش و طيورراسته هميپترا=ساسها
خانواده سيميسيده =ساسهاي رختخواب
راسته كولئوپترا=سوسكها
در رده اراكنيدا Arachnida
راسته اكارينا-
تحت راسته ايكسوديدا
طبقه بندي شده اند
كنه ها به دو خانواده
ايكسوديده
و ارگازيده تقسيم ميشوند
در روش طبقه بندی واندل
بندپایان دوگروهند گروه اول یا بندپایان کاذب یا پاراارتروپودهاگروه دوم بندپایان حقیقی یا اوارتروپودها
گروه بندپایان حقیقی شامل دو دون گروهند
دون گروه پروارتروپوها که فسیلند
دون گروه دوم یا اوارتروپودها
اوارتروپودها شامل دو دون شاخه اند شلیسراتها و انتناتها
دون شاخه شلیسراتها شامل اراکنیدها یا عنکبوتها یا مایتها و کنه ها
دون شاخه شاخکداران شامل دسته حشرات
پوشش خارجی کنه ها و جربها اينتيگيومنت نام دارد
شامل يك لايه كوتيكول خارجي ضد اب و مقاوم
و يك لايه زنده داخلي است كه اپيدرميس نام دارد
ضمايم دهاني روي بدن قرار داردو كاپيتولوم يا گناتوزوما gnethosomeنام دارد
اين قسمت gnethosome شبيه سر است ولي چشمها اگر وجود داشته باشد روي قسمت اصلي بدن قرار دارد
ضمايم دهاني لوله اي را تشكيل ميدهند .در اين ضمايم دوشليسر با انتهاي تيز قرار دارد كه پوست ميزبان را ميبرد
اعضاي راسته اكارينا ( كنه ها و جربها)شاخك ندارند
پالپهاي روي كاپيتلوم عمل حسي دارند و بر روي پاهاي قدامي كنه ها اندامهاي حسي يا اندام هالر وجود دارد
از پاها علاوه بر راه رفتن مشابه شاخك حشرات استفاده ميشود
بقيه بدن بصورت قسمت واحدي شبيه يك كيسه بنظر ميرسد كه ايديوزوما نام دارد
بر روي اين قسمت معمولا صفحات سختي وجود دارد كه ممكن است به ميزان زيادي در هنگام خونخواري جربها و كنه ها اتساع يابد
نوزادهاي كنه ها و جربها سه جفت پا دارند
نوچه ها و بالغين 4 جفت پا دارند
كنه ها و جربها بال ندارند
جربها را استيگماتا نام داده اند چون منافذ تنفسي ندارند
جربها كوچكند
جربهاي انگلي شبيه همند دانستن نوع ميزبان و محل انگل به تشخيص كمك ميكند
ساير ويژه گيهاي مهم تشخيص بادكشهاي روي پاها و خارهاي روي بدن انهاست
جربها مانند کنه ها دارای سر کاذب کوچک و بدن یک قطعه ای است
از سطح پشتی و شکمی تقریبا مسطح میباشند
جربها فاقد بال –فاقد ارواره و فاقد شاخکند
ضمایم دهانی جربها از شلیسر –پالپهای فکی و هیپوستوم تشکیل یافته است
اغلب دارای جثه کوچک میباشندجربهای انگلی سیستم نای ندارند و با جذب هوا از تمام سطح بدن تنفس میکنند
جربها اغلب میزبان اختصاصی دارند
تمام مراحل سیر تکاملی شامل تخم نوزاد نوچه و بالغ را در روی میزبان خود سپری میکنند
طول بدن جربها کمتر از سه میلیمتر ست
موهای سطح بدن زیاد است
پوشش بدن نازک است
عضو حسی هالر ندارند
تمام اراکنیدها فاقد سر هستند و هیچکدام شاخک ندارند
تمام اراکنیدها دوزوج ضمایم در اطراف دهان کوچک خود دارند که عبارتند از شلیسرها و پالپها
جربهای نقب زننده مانند دمودسی ها و سارکوپتی ها و کنمیدوکوپتی ها
جربهای نقب نزن ها مانند درمانیسوسها و پسوروپتیها و کوریوپتیها
BURROWING یعنی نقب زننده
NON BURROWING یعنی نقب نزننده
سارکوپتی
دمودسی
کنمیدوکوپتی ها
درمانسیده
کوریوپتی
پسوروپتیبدن بيضي
پاها طويل و خارج از حاشيه بدن
جلد مخطط
پاهاي سوم در ماده ها داراي موهاي ضخيم و از بنداخر پاها خارج ميشوند
مشخصه=نوك تيز بودن ضمايم دهاني و بادكشهاي انتهاي پا كه روي ساقه اي سه بندي قرار گرفته است
ضمايم دهاني نوك تيز
فاقد خار در سطح پشتي
جرب نر داراي يك جفت زائده خلفي در انتهاي بدن و يك جفت بادكش جفتگيري
ماده ها به دو شكل ديده ميشوند
ماده هاي بالغ و ماده هاي تخمگذار
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
لطفا در صورت امكان نظر ارزشمندتان را درج فرمايند